Badania laboratoryjne w okresie ciąży

Liczba i częstotliwość badań laboratoryjnych, które należy wykonywać na poszczególnych etapach ciąży, może wydać się niektórym lekką przesadą. Poddanie się im pozwala jednak na bardzo wczesnym etapie wykryć ewentualne problemy ze zdrowiem matki lub dziecka, a im wcześniej podejmie się odpowiednie działania zapobiegawcze, tym większa szansa na urodzenie zdrowego niemowlęcia bez komplikacji.

Lista badań wraz ze wskazówkami dotyczącymi właściwego momentu przeprowadzania każdego z nich została opracowana przez Ministerstwo Zdrowia w porozumieniu z Polskim Towarzystwem Ginekologicznym. W pierwszym okresie ciąży przeprowadza się ich najwięcej. – Mają one na celu określenie, czy ciąża może być jakkolwiek zagrożona, dzięki czemu szybciej wdrożone zostaną ewentualne kroki zaradcze – mówi przedstawicielka Centrum Medycznego Krzysztof Sodowski w Katowicach.

Grupa krwi i antygeny

Ważnym badaniem jest też to pozwalające wskazać grupę krwi i czynnik Rh kobiety ciężarnej. Po uzyskaniu takiej informacji warto mieć ją zawsze przy sobie. Ciąża i poród niosą bowiem ze sobą pewne ryzyko wystąpienia obfitego krwawienia, które wymagać może szybkiego przetoczenia krwi o właściwych parametrach. Czynnik Rh ujemny jest też wskazówką, aby sprawdzenie obecności przeciwciał odpornościowych przeprowadzić nie tylko w I trymestrze ciąży, kiedy jest to obowiązkowe, ale jeszcze co najmniej dwukrotnie w późniejszym terminie.

Konflikt serologiczny

Kiedy występuje bowiem niezgodność między grupami krwi ojca i matki dziecka, to ostatnie może być traktowane przez organizm ciężarnej jako niepożądany obiekt, który należy zwalczyć, kierując na niego zmasowany atak przeciwciał. Zjawisko to nazywa się konfliktem serologicznym i może doprowadzić do poważnych uszkodzeń płodu – chyba że w odpowiednim momencie (między 28. a 34. tygodniem ciąży) poda się kobiecie immunoglobulinę anty-D.

W kierunku infekcji

Konkretne substancje należy podać też w przypadku rozmaitych infekcji, które kobieta może przechodzić całkowicie bezobjawowo, ale które mogą bardzo niekorzystnie wpłynąć na prawidłowy rozwój płodu w jej łonie. Stąd też konieczność wykonania badań pod kątem toksoplazmozy, różyczki, cytomegalii, obecności wirusa zapalenia wątroby typu B i C czy wirusa HIV, a także zakażenia kiłą. W zależności od rodzaju infekcji można np. podać leki zapobiegające przenikaniu jej przez łożysko albo już od pierwszych dni życia poddać noworodka immunoterapii, która jest w stanie istotnie zwiększyć jego szanse na zdrowie.

Regularnie przez całą ciążę

Morfologia i badanie poziomu TSH oraz cukru we krwi, a także badanie ogólne moczu powtarza się praktycznie przez całą ciążę. Pozwalają wykryć chociażby anemię lub cukrzycę ciężarnych i zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy, jak również monitorować właściwą pracę nerek, w tym szczególnym czasie znacznie bardziej obciążonych. Nieleczone, dolegliwości te mogą trwale rzutować na zdrowie i samopoczucie kobiety, dla dziecka potrafią być zaś jeszcze bardziej niebezpieczne.

Badanie czystości pochwy

Szczególnym rodzajem laboratoryjnego badania ciążowego jest mikrobiologiczne badanie czystości pochwy. Przeprowadza się je w okolicach 35. tygodnia ciąży, aby w razie ewentualnej infekcji zdążyć się z nią rozprawić i dzięki temu uniknąć okołoporodowego zakażenia noworodka lub przedwczesnego porodu.