Witryfikacja komórek jajowych i zarodków. Co to takiego?

Jednym z najważniejszych elementów leczenia niepłodności jest właściwa kriokonserwacja pobranych gamet. Prawdziwą rewolucją w tej kwestii stało się opracowanie metody witryfikacji, która znacznie zwiększyła możliwości przechowywania zarodków i gamet. W artykule dokładniej opisujemy, na czym polega witryfikacja oraz jak duże ma znaczenie np. w leczeniu niepłodności.

W jakim celu zamraża się komórki jajowe?

Mrożenie komórek jajowych lub plemników to już od dawna stosowana metoda zachowania swojej płodności np. w przypadku planowanego rozpoczęcie terapii przeciwnowotworowej, lub pracy w niesprzyjających warunkach. Zarówno chemioterapia, jak i praca w niesprzyjających, groźnych warunkach może mieć niestety wpływ na pogorszenie płodności i sprawić, że nie będzie się miało możliwości posiadania biologicznego potomstwa. W niektórych przypadkach kobiety decydują się na zamrożenie swoich komórek jajowych także w przypadku zdecydowania się na odłożenie w czasie macierzyństwa.

Mrożenie komórek jajowych i zygot jest też często elementem stosowanego w leczeniu niepłodności zapłodnienia pozaustrojowego. W tym przypadku witryfikacja stosowana jest  przede wszystkim w celu zabezpieczenia komórek jajowych i plemników, których nie można wykorzystać w danej chwili oraz w celu zabezpieczenia nadprogramowych zarodków powstałych w trakcie procedury in vitro.

Witryfikacja najlepszą metodą kriokonserwacji

A dlaczego witryfikacja jest obecnie powszechnie uważana za najlepszą metodę zabezpieczania komórek jajowych i zarodków? Mrożenie gamet i zarodków to metoda stosowana od dawna. Wcześniej jednak zamiast witryfikacji, czyli mrożenia w ekstremalnie niskich temperaturach, stosowano w tym celu tzw. „powolne zamrażanie”. Metoda ta jednak nie była doskonała i obarczona wieloma problemami.

Jak tłumaczy nasz rozmówca, lekarz specjalista z Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach: W przypadku powolnego zamrażania gamet i zarodków największym problemem było duże prawdopodobieństwo wytworzenia się wewnątrz komórki lub w jej najbliższym sąsiedztwie  kryształków lodu. To niestety wiązało się z dużym ryzykiem uszkodzenia komórki. Innym problemem było to, że powolne zamrażanie komórek nie dawało możliwości tak samo dobrego zabezpieczenia ich funkcji biologicznych, przez co po rozmrożeniu komórki nie były w stanie dalej wzrastać. Witryfikacja znacznie zmniejsza ryzyko ograniczenia funkcji życiowych mrożonych komórek i całkowicie likwiduje ryzyko powstania podczas mrożenie kryształków lodu.

Na czym polega witryfikacja?

W odróżnieniu od powolnego zamrażania, witryfikacja polega na błyskawicznym obniżeniu temperatury stosowanego podczas procesu krioprotektantu, w którym umieszczone zostały komórki gamety lub zarodki. Temperatura krioprotektatu po schłodzeniu wynosi -196 stopni Celsjusza, czyli tyle samo co temperatura ciekłego azotu. Zaletą tak szybkiego obniżenia temperatury jest brak ryzyka powstania w komórkach lub w ich pobliżu mogących zmniejszyć skuteczność procesu kryształków lodu. Jest to powodem, dlaczego witryfikacja jest obecnie uważana za najbezpieczniejszą i najbardziej skuteczną metodę krioprezerwacji.