Czym są badania sanepidowskie i jakie są ich cele?

Badania sanepidowskie, czyli badania sanitarno-epidemiologiczne, są przeprowadzane w celu sprawdzenia, czy badane osoby, które będą pracowały przy obróbce żywności, przy opiece nad dziećmi lub opiece nad osobami chorymi, nie będą przy tym stanowiły dla nikogo zagrożenia zakażeniem różnego typu chorobami. Głównym celem badań sanepidowskich jest sprawdzenie, czy takie osoby nie są zakażone pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C lub pałeczkami z rodzaju Salmonella i Schigella. Kontrole te mają na celu ochronę zdrowia publicznego, a także zapobieganie występowaniu chorób zakaźnych i innych zagrożeń dla zdrowia ludzi. Więcej na temat badań sanepidowskich przeczytasz w naszym artykule.

Na czym polega badanie sanepidowskie?

Badania sanepidowskie to badania przeprowadzane przez Sanepid, czyli Państwową Inspekcję Sanitarną. Celem tych badań jest kontrola stanu zdrowia osób pracujących w określonych branżach, takich jak praca z żywnością, z dziećmi i z osobami chorymi. Badanie polega na analizie dostarczonych do laboratorium przez pacjenta trzech próbek kału z trzech dni z rzędu. Próbki umieszczone są w specjalnych pojemnikach, które można otrzymać w przychodni, w  której wykonuje się badania, w aptece lub w stacji sanitarno-epidemiologicznej. Więcej na temat badania opowiedział nam nasz rozmówca, lekarz z Przychodniajarocin.pl, gdzie także w razie potrzeby można wykonać badania sanepidowskie:

Przeczytaj również: Kiedy należy zgłosić się do medycyny pracy?

Przebieg badań sanepidowskich jest podobny w każdej przychodni, która zajmuje się tego typu badaniami. Na początku pacjent musi dostarczyć próbki kału. Po zakończeniu badania próbek w laboratorium pacjent dostaje wynik dodatni lub wynik negatywny wraz ze szczegółowym opisem badań, z którymi następnie powinien się zgłosić do lekarza medycyny pracy. W trakcie wizyty u lekarza w przypadku uzyskania wyniku negatywnego lekarz wydaje zaświadczenie, które świadczy o tym, że pacjent może podjąć pracę na danym stanowisku. Zaświadczenia, w zależności od rodzaju stanowiska, są wydawana na 2 lata lub bezterminowo.

Niezbędnych do wydania wyniku badania sanepidowskiego badań próbek kału nie trzeba później powtarzać. Wyjątkiem są sytuacje, gdy za pierwszym razem w próbkach kału wykryto groźne patogeny. Wówczas kolejne badania przeprowadza się po zakończeniu podjętego leczenia, w celu upewnienia się, że było ono w pełni skuteczne.

Przeczytaj również: Badania przydatności do pracy a nauka w technikum

Kto koniecznie musi przejść badania sanepidowskie?

Badania sanepidowskie może wykonać każdy. W niektórych branżach zgodnie z przepisami, bez ich wykonania i uzyskania wyniku negatywnego, który świadczy o tym, że nie jest się nosicielem żadnych groźnych patogenów, nie można podjąć pracy. Wymagania dotyczące otrzymania negatywnego wyniku badań sanepidowskich są przede wszystkim w przypadku:

• pracowników branży spożywczej i gastronomicznej,

• pracowników branży medycznej,

• nauczycieli i wychowawców przedszkolnych,

• uczniów i studentów uczelni wyższych, którzy kształcą się w wymienionych wyżej branżach.

Pracownicy zatrudnieni w branży spożywczej są jednymi z głównych grup poddawanych badaniom sanepidowskim ze względu na ich codzienny kontakt z żywnością. Celem przeprowadzanych w ich przypadku badań jest zapewnienie, że produkty spożywcze są bezpieczne i zgodne z przepisami dotyczącymi jakości oraz higieny. Osoby pracujące z dziećmi również muszą zostać poddane badaniom sanepidowskim. W tym przypadku głównym celem badań jest ochrona dzieci przed chorobami zakaźnymi i innymi zagrożeniami dla zdrowia, które wynikałyby ze słabego stanu sanitarnego w placówkach opieki nad dziećmi. Badaniom sanepidowskim poddawane są również osoby pracujące z chorymi. Jest to związane z tym, że podczas wykonywania swojej pracy mogą być narażone na wiele chorób zakaźnych.

Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, oraz Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia, badania sanepidowskie powinny być także wykonane przez osoby, w przypadku których istnieje podejrzenie zakażenia lub choroby zakaźnej, przez nosicieli pałeczek określonych chorób, przez ozdrowieńców oraz przez osoby, które były narażone na zakażenie przez styczność z osobami chorymi, zakażonymi lub z materiałem zakaźnym.

Czy cały czas istnieje książeczka sanepidowska?

Przez lata celem i efektem przejścia przez badania sanepidowskie było otrzymanie książeczki sanepidowskiej, która dawała możliwość podjęcia pracy w zawodach, w których wykonywaniu niezbędne jest wcześniejsze przejście przez tego typu badania. Obecnie sytuacja się nieco zmieniła i książeczka sanitarno-epidemiologiczna straciła swoją moc prawną. W 2008 roku książeczka została zastąpiona badaniami sanitarno-epidemiologicznymi i wydawanymi przez lekarzy orzeczeniami, które są tak samo ważne, jak wcześniej książeczka. Wystawione przez lekarza orzeczenie nie musi być wpisane do książeczki. Niektórzy pracodawcy, dla własnej wygody, wciąż wymagają od pracowników założenia książeczki sanepidowskiej, w której będą wpisywane wyniki wszystkich wykonywanych badań kontrolnych.

Czy wyniki badań sanepidowskich są ważne za granicą?

Wyrobiona książeczka sanepidowska i otrzymane od lekarza po wykonaniu badań sanepidowskich orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne nie są niestety uznawane poza granicami Polski. Co więcej, w większości krajów na Zachodzie Europy takie badania w ogóle nie są wymagane, żeby pracować z żywnością lub w branży medycznej. Tam wystarczą tylko badania przeprowadzone przez miejscowego lekarza. Przed wyjazdem do pracy zagranicę warto jest się jednak upewnić, jakie dokładnie przepisy obowiązują w danym miejscu, i przygotować się np. do wizyty u miejscowego lekarza, biorąc ze sobą tez wyniki badań, które udało się wcześniej wykonać w Polsce. Informację o tym, jakie są wymagania związane z podjęciem pracy w danym miejscu, powinniśmy też otrzymać od przyszłego pracodawcy, jeszcze przed pojawieniem się na miejscu.