Etapy rozwoju mowy dziecka
Dbanie o prawidłowy rozwój dziecka i jego wychowanie jest podstawowym obowiązkiem każdego rodzica. Chcemy, aby nasza pociecha zdrowo rosła i każdego dnia nabywała nowe umiejętności. Obserwujemy ją, ale nie zawsze wiemy, czy wszystko przebiega prawidłowo. Dlatego powinniśmy poznać etapy rozwoju mowy dziecka, aby umiejętnie kierować jego rozwojem i we właściwy sposób reagować, jeśli zajdzie taka potrzeba.
I etap – okres melodii
Pierwszym
etapem rozwoju mowy dziecka jest okres melodii.
Rozpoczyna się wraz z pierwszym krzykiem dziecka po jego urodzeniu i trwa do pierwszego roku życia. Przez pierwszych kilka miesięcy to podstawowy sposób komunikowania się niemowlęcia ze światem. Z biegiem czasu mama i tata uczą się rozpoznawać potrzeby dziecka po rodzaju krzyku. Wiedzą, kiedy maluch jest głodny, kiedy ma mokrą pieluszkę, a kiedy coś mu dolega.
W drugim, trzecim miesiącu dziecko głuży. Głużenie jest wydawaniem specyficznych dźwięków o przypadkowym miejscu artykulacji, typu: „gli”, „kli”, „bli”, „gla” itp. Początkowo mają charakter samorzutny, później pojawiają się na widok znajomej osoby. Oznaczają dobry nastrój.
Około szóstego miesiąca maluch zaczyna gaworzyć, powtarzając zasłyszane z otoczenia dźwięki. Dziecko powtarza sylaby, prycha i parska, co daje mu dużo radości i dostarcza nowych wrażeń słuchowych. Powoli uczy się, że właściwe ułożenie narządów mowy powoduje wydanie określonych dźwięków.
Około dziesiątego miesiąca życia dziecko wydaje z siebie echolalie. Powtarza własne i zasłyszane słowa. Zaczyna kojarzyć powtarzane dźwięki ze wskazywaniem osoby lub przedmiotu i ze zrozumieniem wypowiada pierwsze słowa, takie jak „mama”, „tata”, „lala”, baba”. Wypowiada samogłoski i spółgłoski, coraz lepiej doskonaląc swoje umiejętności.
II etap – okres wyrazu
Okres drugiego roku życia jest okresem wyrazu. Dziecko intensywnie poznaje świat, nazywa otaczające go przedmioty i odkrywa ich cechy. Rozumie coraz więcej słów, wyrażeń i zdań – znacznie więcej, niż samo jest w stanie wypowiedzieć. Jest na to fachowe określenie – to tzw. „
słownik bierny”. Dziecko doskonali artykulację samogłosek i spółgłosek: : m., p, b, m., t, d, n, k, ś, ć, zaczyna wymawiać „ź” i „dź”. Inne zastępuje łatwiejszymi głoskami, o zbliżonym miejscu artykulacji.
W tym okresie dziecko często upraszcza wyrazy, określając przedmioty pierwszą albo ostatnią sylabą. Zamiast „miś” może mówić „mi”, zamiast „kwiaty” – „katy”.
III etap – okres zdań
Między drugim a trzecim rokiem życia zaczyna się okres zdań. Początkowo maluch buduje proste zdania, składające się z dwóch, trzech wyrazów. Z czasem zaczyna tworzyć coraz dłuższe wypowiedzi, dochodzące do czterech, pięciu wyrazów.
Dziecko w tym etapie wypowiada prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l oraz samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i, a. Zdarza mu się dobrze artykułować nosowe: ą i ę. Pod koniec tego okresu wypowiada także głoski: s, z, c, dz, które wcześniej zastępowało głoskami: ś, ź, ć, dź. Mowa staje się coraz bardziej zrozumiała – dodaje nasz ekspert z Instytutu Wspierania Rozwoju Plusik Minusik.
IV etap – okres swoistej mowy dziecięcej
Okres przedszkolny, między trzecim a siódmym rokiem życia, nazywany jest etapem swoistej mowy dziecięcej. Dziecko nieustannie wzbogaca zasób słów i poprawia umiejętność budowania złożonych zdań. Cały czas rozwija też aparat mowy.
Trzyletni przedszkolak powinien prawidłowo wymawiać samogłoski ustne i nosowe oraz spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć, dź, ń, k, g, h, t, d, n, l, ł, j. Zaczyna wymawiać głoski: s, z, c, dz, ale cały czas może:
- opuszczać sylaby początkowe lub końcowe,
- przestawiać głoski,
- tworzyć nowe wyrazy przez łączenie dwóch słów,
- tworzyć nowe wyrazy na podstawie ich funkcji.
Czterolatek powinien prawidłowo wymawiać głoski: s, z, c, dz, a u cztero-pięciolatka pojawia się także głoska „r” (nie zawsze). Głoski: sz, ź, cz, dż często zastępuje łatwiejszymi w wymowie: s, z, c, dz.
Pięciolatka można już dobrze zrozumieć. Głoski: sz, ż, cz, dż może czasem zastępować głoskami: z, z, c, dz, ale zdarza się to coraz rzadziej. Głoska „r” jest wymawiana prawidłowo, często dopiero się pojawia. Jeśli dziecko nie wymawia prawidłowo trudniejszych głosek, warto zacząć ćwiczenia artykulacyjne, które pomogą mu we właściwym rozwoju mowy.
Dziecko sześcioletnie powinno prawidłowo wymawiać wszystkie głoski i mieć opanowaną technikę mówienia. Jeśli zauważamy jakieś problemy, należy skontaktować się z logopedą, który wprowadzi właściwe działania i pomoże dziecku ćwiczyć aparat mowy.
Dziękujemy za ocenę artykułu
Błąd - akcja została wstrzymana
Polecane firmy
-
Ozone Projekt Anita Tomala-Najmrodzka
Przedszkola niepubliczne woj. dolnośląskie56-400 Oleśnica, Wielkopolna 8
-
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Sp. z o.o.
Dydaktyczne pomoce woj. lubelskie20-309 Lublin, Łęczyńska 37
-
-
Przeczytaj także
-
ZdrowieKremy i preparaty pomocne na grzybicę skóry i paznokci
Pieczenie, uporczywe swędzenie czy silne zaczerwienienie skóry to jedne z najważniejszych objawów grzybiczego zakażenia skóry. Takie dolegliwości są też jednymi z najczęściej występujących chorób...
-
HobbyCzapka zimowa ze słuchawkami – ciepło i wygoda
Korzystanie ze słuchawek czy to do słuchania muzyki, czy prowadzenia rozmów jest bardzo wygodnym rozwiązaniem. Nie dziwi więc widok ludzi użytkujących tego rodzaju akcesoria w sklepach, środkach...