Rehabilitacja po udarze. Co warto wiedzieć?

W wyniku udaru uszkodzone mogą zostać rozmaite struktury mózgu: te odpowiadające za sferę poznawczą (czyli m.in. zapamiętywanie i kojarzenie), mowę albo choćby za funkcje motoryczne (np. poruszanie się czy chwytanie przedmiotów). To właśnie udar odpowiada za większość przypadków niesprawności u osób po czterdziestce, choć może dotknąć również ludzi młodszych. Szansą na powrót do samodzielności jest odpowiednio opracowany program kompleksowej rehabilitacji. Każdy z jej aspektów powinien zostać dostosowany indywidualnie do konkretnej sytuacji. Pacjenci po udarze potrafią bowiem być w bardzo różnym stanie, jak również przejawiać rozmaite potrzeby. Powinni więc znaleźć się pod opieką zespołu specjalistów, w którym oprócz lekarza prowadzącego znajdą się także logopeda, fizjoterapeuta czy psycholog kliniczny.

Szybka interwencja

Kolejnym kluczowym czynnikiem jest wdrożenie rehabilitacji tak szybko, jak to tylko możliwe. Pierwsze działania w tym zakresie powinny zostać podjęte zaraz po ustabilizowaniu się stanu osoby chorej. Tzw. rehabilitacja wczesna ma miejsce w szpitalu, a jej głównym zadaniem jest wstępne przygotowanie organizmu do odzyskania sprawności. Proces ten nosi miano profilaktyki funkcjonalnej, polega zaś m.in. na zapobieganiu odleżyn poprzez poddawanie pacjenta regularnym zmianom pozycji.

Ile trwa rehabilitacja

Po dwóch-trzech tygodniach następuje etap rehabilitacji funkcjonalnej, która trwa od roku do dwóch i poprzedza rehabilitację środowiskową. Ta ostatnia potrafi zająć z kolei czasem dwa, niekiedy zaś aż pięć lat. Skąd taki duży rozrzut?

Zależy to od rozmaitych czynników, takich jak choćby wiek pacjenta, czas, w którym trafił do szpitala, a także charakter samego udaru – wylicza przedstawiciel Ośrodka Rehabilitacji Specjalistycznej w Gdańsku. – Ważne jest też to, w jakim stopniu można skomunikować się z pacjentem, oraz to, czy cierpi on jeszcze na inne choroby – słyszymy.

Szerokie spektrum działań

Cały sens rehabilitacji opiera się na tym, że struktury mózgu, które nie uległy uszkodzeniu podczas udaru, są w stanie przejąć funkcje obszarów uszkodzonych. Wymaga to jednak cierpliwości i systematycznej, ciężkiej pracy. Obejmuje ona m.in. uczenie się od nowa codziennych czynności, zabiegi z zakresu fizykoterapii, a także proste ćwiczenia fizyczne, oddechowe, słowne i poznawcze (jak np. łączenie kropek) czy trening pęcherza. Nowoczesne podejście do zagadnienia zakłada ponadto wykorzystanie potencjału tkwiącego w takich działaniach jak muzyko- i choreoterapia (wspomaganie powrotu do sprawności ruchowej przez taniec) albo terapia zajęciowa (np. zajęcia plastyczne).