Z czego składa się proteza nogi?

Protezy to prawdziwe dobrodziejstwo współczesnej medycyny i techniki. Pozwalają przywrócić pacjentom po amputacji maksymalnie możliwą sprawność. Dzięki nim coraz częściej można spotkać osobę posiadającą protezę nogi, która w ogóle nie wyróżnia się sposobem funkcjonowania czy poruszania. Mimo to temat ten wciąż stanowi pewne tabu, a taki widok powoduje, że czujemy się nieswojo i nie wiemy, jak się zachować. W tym tekście postaramy się oswoić protezę, zaczynając od podstaw – jej budowy i części składowych.

Budowa protezy nogi

Kończyna dolna może być amputowana na różnej wysokości – nad lub pod kolanem. W zależności od tego stosuje się inne rodzaje protez. Na potrzeby tego tekstu przyjrzymy się protezie kończyny dolnej, która zastępuje całą nogę – od uda, przez kolano, podudzie, staw skokowy, po stopę i palce.

Proteza kończyny dolnej składa się z elementów analogicznych do budowy anatomicznej człowieka. Poszczególne części ciała mają swoje protezowe zamienniki – mówi specjalista z Pracowni ortopedycznej Orto-Pes. – Przez odtworzenie budowy staramy się jak najlepiej przywrócić funkcjonalność utraconej kończyny.

Proteza uda składa się z następujących elementów (od góry):

• lej protezowy (umożliwiający połączenie kikuta z protezą)
• przegub kolanowy (zastępujący kolano),
• moduł lub adapter rurowy (zastępujący podudzie),
• stopa protezowa (zastępująca stopę).

Jakość protezy i etapy jej wykonywania

Proteza ze względu na swoje główne funkcje – podparcie i lokomocję – musi być wykonana z trwałych i odpornych materiałów. Lej protezowy powstaje z żywicy wzbogaconej włóknem węglowym. Od jakości leja zależy komfort noszenia i użytkowania protezy, ponieważ to właśnie on ma bezpośrednią styczność z ciałem. Przegub kolanowy odpowiada z kolei za zginanie nogi. Może działać mechanicznie, hydraulicznie, pneumatycznie lub elektronicznie. Moduły i adaptery, zbudowane ze stopów różnych metali lekkich łączą funkcjonalne elementy protezy. Ostatnia część, stopa protezowa, może być w różnym stopniu ruchoma – od zupełnie statycznej po w pełni dynamiczną. Poszczególne typy różnią się materiałami i stopniem skomplikowania konstrukcji. Protezę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta. Wykonanie powinno być poprzedzone konsultacjami i odpowiednim przygotowaniem, a po zupełnym wygojeniu i ukształtowaniu kikuta, wzięciem miary potrzebnej do zrobienia protezy. Jej typ dopasowuje się do:

• tego, na ile pozostały fragment amputowanej kończyny jest funkcjonalny,
• wieku i stanu zdrowia pacjenta,
• jego aktywności i trybu życia,
• indywidualnych oczekiwań pacjenta.

Aby przygotować idealnie dopasowaną protezę nogi,  po pobraniu miary wykonuje się gipsowy odlew kikuta. Służy on, po dokonaniu dokładnych pomiarów, do naniesienia poszczególnych punktów i newralgicznych miejsc znajdujących się na kikucie. Następnie na jego podstawie wykonuje się indywidualny lej protezowy. Pozostałe modularne elementy protezy dobierane są m.in. w oparciu o masę i wysokość ciała. Uwzględnienie wszelkich parametrów pozwala na możliwie najpełniejsze odwzorowanie funkcji utraconej kończyny oraz na przywrócenie maksymalnego komfortu życia pacjenta.