Zasadnicze różnice między protezą a epiprotezą oka

Okulistyka to jedna z dziedzin medycyny, które charakteryzują się dynamicznym rozwojem. Dzięki temu osoby, które utraciły oko lub mają zniekształconą gałkę oczną w wyniku urazu bądź choroby mogą liczyć na wysokiej jakości protezę, która do złudzenia przypomina oko zdrowe. Zasadniczo protezy gałek ocznych można podzielić na dwa rodzaje: protezy oraz epiprotezy. Czym one się różnią i jak je prawidłowo dopasować? Podobieństwa oraz różnice między protezą a epiprotezą oka? Różnica między tymi dwoma protezami tkwi w ich kształcie oraz zapotrzebowaniu pacjenta. Jeżeli uszkodzona lub zmieniona chorobowo gałka oczna została usunięta (enukleowana), konieczne jest wykonanie protezy, zastępującej całą gałkę oczną i praktycznie w całości wypełniającą pusty oczodół. Natomiast jeżeli gałka oczna jest niewykształcona, bez poczucia światła, w zaniku i nie ma konieczności jej usunięcia lub po ewisceracji (zachowane struktury oka jak twardówka, pozostałe zostają usunięte) wykonuje się epiprotezę oka. Protezę pacjent umieszcza bezpośrednio w oczodole, a epiprotezę nakłada na zniekształconą gałkę oczną. Jak dodaje specjalista z Next Eye Prosthesis, epiprotezę oka coraz częściej wykonuje się także celem uzupełnienia oczodołu przy operacjach wszczepienia implantów.

Zarówno proteza, jak i epiproteza, spełniają bliźniacze funkcje. Przede wszystkim ich zadaniem jest zabezpieczyć oczodół przed kurczeniem i wszelkimi deformacjami twarzy w obrębie oczodołu, zanieczyszczeniami oraz urazami. Protezy i epiprotezy gałek ocznych pełnią także funkcję kosmetyczną, co ma niebagatelne znaczenie dla komfortu oraz codziennego funkcjonowania pacjenta. Co więcej, są one indywidualnie dopasowywane do oczodołów pacjenta, a w przypadku stosowania ich u dzieci, regularnie wymieniane pozwalają zachować odpowiedni rozwój struktur oczodołowych. Przy epiprotezie można uzyskać większą ruchomość epiprotezy względem protezy.

Jak dopasować protezę gałki ocznej?

Na wstępie warto zaznaczyć, że dopasowanie protezy leży po stronie specjalisty, niezależnie od tego, czy jest to pierwsze sztuczne oko pacjenta, czy jest to wymiana starej protezy. Bezpośrednio po zabiegu w oczodole umieszcza się konformer okulistyczny – przeźroczystą protezę z otworami, przez które podaje się leki do oczodołu. Zapobiega ona zapadaniu się oczodołu. Po ok. 3-4 tygodniach można ją wymienić na protezę z pełną źrenicą i tęczówką. Po całkowitym wygojeniu oczodołu po enukleacji, czyli po ok. 3-4 miesiącach od usunięcia gałki, może być potrzeba wykonania kolejnej protezy, z uwzględnieniem aktualnego stanu oczodołu oraz koloru tęczówki zdrowego oka. Przy kolejnej protezie wykonuje się bezpośrednio ostateczną protezę oka.

Jak dopasować epiprotezę gałki ocznej?

Podobnie jak w przypadku protezy, tak i w przypadku epiprotezy konieczne jest noszenie konformera okulistycznego w początkowym etapie rekonwalescencji po usunięciu gałki ocznej. Epiprotezy również stopniowo wymienia się na odpowiednio większe, aby na koniec dopasować epiprotezę ostateczną. Warto wiedzieć, że sposób dopasowania protezy i epiprotezy zależy także od rodzaju wybranej protezy. W przypadku protez szklanych wykonuje się je ręcznie, a następnie dopasowuje poprzez korekty na wizycie protetycznej. Protezy akrylowe powstają na podstawie wycisku oczodołu. Z kolei protezy drukowane 3D wykonuje się na podstawie skanu oczodołu. W wyjątkowych przypadkach konieczne jest wykonanie dodatkowo wycisku oczodołu, jednak dzięki temu proteza 3D dopasowuje się do niego z dokładnością do 0,02 mm.